Matthäus Passion Historie
Al sinds 1948 voert het Philipskoor jaarlijks Bach’s Matthäus Passion uit. Deze traditie is in gang gezet door de dirigent van destijds: Otto Glastra-van Loon. In eerste instantie vonden de uitvoeringen alleen in Eindhoven plaats. Maar onder dirigent Hein Jordans sloeg het Philipskoor, begeleid door Het Brabants Orkest, haar vleugels uit en werd Bach’s werk uitgevoerd in diverse Brabantse plaatsen. Ook de edities in Zaltbommel en Venlo zijn jarenlang verzorgd door het Philipskoor.
In de beginjaren heerste de muzikale overtuiging dat het werk in een zeer langzaam tempo moest worden uitgevoerd. Om de totale uitvoeringsduur een beetje te beperken, werden sommige delen uit het stuk overgeslagen (coupures). Zie de video-carrousel met historische opnames op deze pagina. Gelukkig zijn de tijden veranderd; tegenwoordig zijn de uitvoeringen vlotter en daardoor levensechter. Dat maakt de muziek alleen maar indrukwekkender.
Alhoewel we het werk jaarlijks (en zelfs meerdere malen per jaar) uitvoeren, gaat het nooit vervelen. De muziek van Bach blijft boeien! Dat is eigenlijk wonderbaarlijk, als je er bij stil staat. Geen enkele andere componist heeft hetzelfde effect. Het is muziek van eeuwigheid.
1948
Zo begon het ooit.
Het is dit jaar 75 jaar geleden dat het Philipskoor is gestart met de Matthäus Passion traditie in Brabant. Al vóór de Tweede Wereldoorlog werd er enkele keren in Brabant een Matthäus uitgevoerd. Maar door de oorlog stopte dat initiatief. Bestuursleden van het Philipskoor zagen dat als een kans. Toen ze van de vooroorlogse partijen hoorden dat die het niet opnieuw wilden oppakken, benaderden ze hun toenmalige Rotterdamse dirigent Otto Glastra van Loon. Deze zag er brood in en na een vol jaar studie (zonder andere concerten) was het koor klaar voor de allereerste uitvoering op 18 maart 1948. De belangstelling was overweldigend. Zo groot, dat de Philips Schouwburg al heel snel op beide avonden uitverkocht was. Om toch nog aan de extra vraag te kunnen voldoen is besloten om een ‘lijnverbinding’ te maken met de gereformeerde kerk aan de Fazantlaan, waardoor het concert daar gelijktijdig als ‘stereofonische weergave’ beluisterd kon worden.
1951
En zo zagen de uitvoeringen in de eerste jaren eruit. Deze foto is van 1951. We werden begeleid door de Philips Orkest Vereniging, nu Philips Symfonie Orkest. Op de bok Otto Glastra van Loon, de toenmalige koordirigent.
1960
1965
1971
1990 tot nu
Matthäus Passion & Mark van Platen
Mark van Platen is al sinds 1990 repetitor van het Philipskoor en speelt ook bijna ieder jaar mee als continuo-speler bij de uitvoering van de Matthäus. Hij zit dan met het kistorgel op een centrale plaats tussen koor en orkest. We interviewen hem over de ontwikkelingen in al die jaren Matthäus-historie en vragen wat dit stuk voor hem persoonlijk betekent. Wil je het interview lezen? www.philipskoor.nl/interview
2015
Terug naar een meer recente uitvoering in onze 75-jarige traditie van de Matthäus-uitvoering. In 2015 maakte L1-TV een docu over de Matthäus in Venlo. Ze brachten Philipskoor, Philharmonie Zuidnederland en het publiek mooi in beeld. Hierbij een korte impressie van die documentaire.
Tickets zijn hier te bestellen.
2017
2019
We vragen het Marga, sopraan bij het Philipskoor sinds 1970: hoe bereidt het koor zich voor?
In januari starten de repetities, ieder jaar weer een heerlijk moment. Omdat we de noten al kennen, wordt alle repetitietijd aan de afwerking besteed. Dat is altijd heel boeiend en leerzaam: de dirigent laat ons bijvoorbeeld door elkaar staan, waardoor je wat nootjes betreft heel erg op jezelf aangewezen bent en precies kunt horen waar je nog wat huiswerk te doen hebt. Ook het kleuren van je stem naar die van je buurman of buurvrouw is heel erg leuk. Wanneer de dirigent het koor laat zingen zonder bijv. de sopraan- of de altpartij kun je goed horen hoe schitterend Bach alles getoonzet heeft. Al valt de melodielijn van de sopraanpartij weg, dan nog klinkt het heel compleet en prachtig. Vlak voor de uitvoeringen starten dan de piano- en orkestrepetities met de dirigent die het concert gaat leiden. Dat is vaak niet onze eigen koordirigent. Interpretaties zijn dan ineens anders dan je gewend was; daar word je in de loop der jaren wel flexibel in. Bij de generale valt alles op zijn plek en dan volgen er enkele uitvoeringen van dit prachtige werk, verspreid over diverse plaatsen in Brabant. Wanneer het laatste slotakkoord geklonken heeft, ben je voldaan over het meestal goede verloop van de uitvoeringen, maar tegelijk ook een beetje verdrietig omdat het een jaar zal duren voordat je weer met dit muzikale hoogtepunt kunt bezig zijn.
Luister naar een stukje uit het slotkoor, een opname gemaakt door één van de solisten tijdens de generale repetitie.
2022
Uit de Matthäus Passion: de aria Erbarme Dich. Steevast op nummer 1 in de Klassieke Top 400 en niet zonder reden. Wat is dit toch een prachtige aria! Dit is de uitvoering in 2022 door Tobias Segura Peralta, countertenor en Jan Busschers, viool. Rechts hoor je de volledige opname.
Tickets zijn hier te bestellen.